آشنایی با تفاوت‌های IPS و LED

آشنایی با تفاوت‌های IPS و LED

اگر قصد خرید مانیتور را داشته باشید حتما با اصطلاحات مختلفی روبرو می‌شوید که ممکن است باعث گیج شدن و سخت‌تر شدن انتخاب برای شما شوند از جمله LED، IPS، LCD یا TFT و غیره. همه این مخفف‌ها به تکنولوژی مورد استفاده در صفحه نمایش مربوط هستند اما اگر فرق بین IPS و LED برای شما هم سوال شده، با ما همراه باشید تا با توضیحاتی ساده این ابهامات شما را رفع کنیم. در این مطلب به آشنایی با تفاوت‌های IPS و LED خواهیم پرداخت . این توضیحات را با اصطلاحاتی بیان می‌کنیم که برای همه قابل درک باشند.

طرز کار LCD

قبل از پرداختن به موضوع IPS و LED، بهتر است در ابتدا با طرز کار متداول‌ترین تکنولوژی صفحه نمایش‌هایی با پنل فلت آشنا شوید.
در بیشتر تلویزیون‌ها و مانیتورهایی که هم اکنون در بازار وجود دارند، از LCD استفاده شده که مخفف liquid-crystal display است. همانطور که از نام این صفحه نمایش‌ها پیداست، در این تکنولوژی از کریستال مایع برای تعدیل نوری استفاده می‌شود که توسط یک منبع نور فعال در پس زمینه مانیتور LCD تولید می‌شود. قبل از LCD، مانیتورهای CRT بازار را در اختیار داشتند که طراحی آنها به صورت مکعب‌هایی بزرگ بود.
وقتی مانیتورهای CRT معرفی شدند، نسبت به مدل‌های LCD چندین برتری داشتند از جمله واکنشی بودن بیشتر و سطح کارایی بالاتر اما این تکنولوژی جدید خیلی زود توانست از تکنولوژی قدیمی‌تر پیشی بگیرد. صفحه نمایش‌های LCD ظریف‌تر، سبک‌تر، بهتر و دارای ظاهری مدرن‌تر هستند و در حوزه مانیتور هم پرکاربردترین تکنولوژی محسوب می‌شوند. درست همانطور که بازار تلویزیون‌های پلاسما را تحت الشعاع قرار دادند.

یک اصطلاح مهم دیگر به نام TFT هم داریم که مخفف thin-film transistor است و به بیان ساده، یک نوع تکنولوژی LCD است که در آن از آرایه‌ای فعال متشکل از ترانزیستورهای لایه‌ای نازک (thin-film) استفاده می‌شود که کیفیت تصویر LCD را به میزان قابل توجهی بهبود می‌دهند.
صفحه نمایش‌های TFT LCD سالهاست که در بازار وجود دارند و به احتمال زیاد مانیتور، تلویزیون و گوشی شما همگی از یک نوع صفحه نمایش TFT LCD استفاده می‌کنند. اما نوع این صفحه نمایش‌ها، ما را به مبحث بعدی می‌رساند.

صفحه نمایش IPS چیست؟

IPS مخفف in-plane switching و یکی از پرکاربردترین تکنولوژی‌های پنل TFT LCD است که امروزه با آن روبرو می‌شوید. در کنار آن حتماً با تکنولوژی‌های TN (twisted nematic) و VA (vertical alignment panels) هم برخورد خواهید داشت.
خود پنل IPS به عنوان ابزاری برای رفع نواقص متداول در سایر پنل‌ها طراحی شد از جمله ضعیف بودن زاویه دید و محدودیت بازتولید رنگ‌ها. در نتیجه امروزه بیشتر پنل‌های IPS نسبت به مدل‌های TN و VA زاویه دید بسیار عریض‌تری دارند و بدیهی است که رنگ‌هایی پرشورتر و واقعی‌تر از سایر پنل‌ها تولید می‌کنند.
اما پنل‌های IPS هم بدون نقص نیستند – معمولاً این پنل‌ها گران‌تر از بقیه هستند و به اندازه پنل‌های TN سریع و واکنشی نیستند و کنتراستی در حد پنل VA ایجاد نمی‌کنند. در صورت تمایل می‌توانید در این مطلب اطلاعات بیشتری درباره این پنل‌ها کسب کنید.

LED چیست؟

حالا به مانیتورهای LED می‌رسیم که بحث آن کاملاً مجزا است. LED مخفف light-emitting diode است و تکنولوژی پنل نیست بلکه همانطور که از نام آن پیداست، یک نوع نور پس زمینه است. همانطور که قبلاً اشاره شده، همه LCDها نیاز به یک نور پس زمینه فعال دارند و امروزه LED محبوب‌ترین تکنولوژی نور پس زمینه است.
این تکنولوژی هم دو مدل دارد که شامل LED‌های نوع edge-lit و direct-lit هستند.
در مدل edge-lit نور LED ÷در اطراف لبه‌های صفحه قرار دارد. صفحه نمایش‌هایی که از این تکنولوژی استفاده می‌کنند بهره وری انرژی بیشتری دارند و معمولاً ظریف‌ترین LCDهای موجود در بازار هستند و همین ویژگی ظاهری جذاب به آنها می‌دهد اما این LEDها به اندازه LEDهایی با نور direct-lit شفاف نیستند و ممکن است مشکلاتی در زمینه یکپارچگی نور و حالت ghosting داشته باشند.
LEDهای direct-lit پشت صفحه قرار می‌گیرند در نتیجه یکپارچگی و روشنایی بیشتری دارند. مشکل این LEDها بزرگتر بودن آنهاست و اینکه کنتراست آنها چندان قوی نیست اما می‌توان مشکل دوم را با local dimming رفع کرد. معمولاً به صفحه نمایش‌هایی که از local dimming استفاده می‌کنند full-array هم گفته می‌شود و هر چند LED آنها درست در حالتی شبیه یک direct-lit LED قرار گرفته اما در قالب بلاک‌هایی گروه بندی می‌شود که می‌توان آنها را به صورت مستقل خاموش یا روشن کرد در نتیجه این امکان فراهم می‌شود که بعضی از قسمت‌های تصویر تیره‌تر از سایر قسمت‌ها باشد.
با این حال نمی‌توان IPS و LED را با هم مقایسه کرد اما اگر به دنبال گزینه‌ای قابل مقایسه با IPS و LED باشید، ممکن است به گزینه‌ای مثل OLED برخورد کنید.

OLED مخفف organic light-emitting diode است و یک تکنولوژی کاملاً جدید محسوب می‌شود یعنی ارتباطی با پنل‌های LCD یا نور پس زمینه LCD ندارد. در واقع اصلاً ارتباطی با نور پس زمینه ندارد.
LCD از نور پس زمینه فعال استفاده می‌کند اما صفحه نمایش OLED هیچ نور پس زمینه‌ای ندارد بلکه هر پیکسل آن به صورت یک منبع نور عمل می‌کند و برای نمایش رنگ‌ها روشن شده و برای نمایش رنگ مشکی خاموش می‌شود. با این حال کاملاً مشخص است که OLED بهره وری انرژی بیشتری داشته و کنتراست بالایی دارد اما علاوه بر آن تقریباً از همه جوانب از جمله دقت رنگ، نرخ نوسازی، زمان پاسخ و غیره از OLED بهتر است.
اما OLED هم نواقص خاص خود را دارد که شامل مشکل حفظ تصویر و قیمت بالا است.
حفظ تصویر (یا burn-in به معنای سوختن پیکسل) وقتی رخ می‌دهد که به مرور زمان پیکسل‌ها کم نورتر می‌شوند. اگر صفحه نمایش OLED برای مدتی طولانی یک تصویر ثابت را نشان دهد که معمولاً در کامپیوترهای دسکتاپ چنین حالتی وجود دارد، پیکسل‌های فعال حداکثر ظرفیت روشنایی خود را خیلی سریع‌تر از پیکسل‌هایی که زیاد استفاده نمی‌شوند از دست می‌دهند در نتیجه به مرور زمان سطح روشنایی غیریکنواخت می‌شود.
بحث قیمت هم کاملاً ساده است – تکنولوژی تولید OLED به اندازه تکنولوژی تولید LC پیشرفته نیست بنابراین پنل‌های OLED بسیار گران قیمت‌تر هستند. تولید مانیتورهای OLED نسبتاً کم است و پرداخت هزاران دلار هزینه جهت خرید چنین مانیتورهایی برای یک کاربر یا گیمر معمولی توجیه پذیر نیست.

صحبت‌های پایانی

با توجه به تمام صحبت‌های ذکر شده، مشخص است که مانیتورهای IPS و LED قابل مقایسه نیستند چون IPS یک نوع پنل LCD و LED یک نوع سیستم نورپردازی است.
اما شرایط برای OLED کاملاً فرق می‌کند. همانطور که اشاره شد، OLED نسبت به IPS LCD و در مجموع نسبت به LCD مزایایی دارد اما از نظر ما بررسی مزایا و معایب آنها تا زمانی که در دسترس کاربران معمولی قرار نگرفته باشند فایده خاصی ندارد. در حال حاضر، مانیتورهای OLED بیشتر برای افراد حرفه‌ای (هنرمندان، طراحان، عکاسان و غیره) جذابیت دارد که به دنبال دستیابی به بیشترین سطح دقت رنگ هستند و می‌توانند هزینه این مانیتورهای گران قیمت را پرداخت کنند.
با این حال اگر به دنبال خرید یک مانیتور جدید هستید، از نظر ما در سال 2020 LCD تنها گزینه مناسب محسوب می‌شود. پنل‌های IPS با توجه به رنگ‌های فوق العاده و زاویه دید گسترده شان برای گیمینگ و برای کاربرانی که بیشتر به جلوه‌های تصویری اهمیت می‌دهند تا کارایی، مناسب‌تر هستند و برای اشخاص حرفه‌ای که نیاز به بیشترین سطح دقت دارند، بهترین گزینه هستند.
اما همانطور که قبلاً اشاره شد، IPS هم بدون نقص نیست و می‌توانید در لیست بهترین مانیتورهای گیمینگ 2020 سایت ما، بهترین مدل‌های TN و VA را پیدا کنید.